Sismik Sinyal Şifresi Çözüldü: Dünya Her 90 Saniyede Küresel Titreşim Yaşadı

2023 yılının Eylül ayında, dünya sıra dışı bir doğa olayına tanıklık etti. Bilim insanları, dokuz gün boyunca gezegenin her 90 saniyede bir sallandığını belgeledi. Benzer kısa süreli sarsıntılar Ekim ayında da devam etti ancak bu olayın nedeni hala açıklanabilmiş değil. Bu olağanüstü titreşimler, o dönemde “Tanımlanamayan Sismik Nesne” olarak adlandırıldı.

Şimdi ise, gizemli olayın perdesi aralandı.

Grönland’ın Büyük Felaketi: Dev Heyelanlar ve Tsunamiler

Nature Communications dergisinde yayımlanan etkileyici bir araştırmaya göre, küresel titreşimlerin kaynağı, Grönland’ın doğusundaki Dickson Fiyordu’nda meydana gelen iki büyük toprak kaymasından kaynaklanıyor. Heyelanların ardından oluşan dev tsunamiler, fiyordun dar yapısı içinde sabit, ileri-geri salınan dev dalgaları oluşturdu.

Oxford Üniversitesi’nden Thomas Monahan liderliğindeki ekip, bu sabit dalgaların Dünya’nın kabuğuna çarpmasıyla uzun periyotlu sismik dalgaların meydana geldiğini ortaya koydu.

Fiyordun Jeolojik Özellikleri: “Dünya’yı Çan Gibi Çaldı”

Monahan, bu olayın küresel çapta hissedilmesini sağlayan en büyük etkenin fiyordun fiziksel yapısı olduğunu belirtti. Özellikle çıkışa yakın bölgedeki keskin kıvrım, sabit dalgaların bu bölgede sıkışmasına ve saatlerce hatta günlerce ileri geri çarpmasına yol açtı. Bu etkileşimlerin şiddeti o kadar büyüktü ki, sismik istasyonlar tarafından dünya çapında net bir şekilde algılandı.

Olay sırasında bölgede bulunan Danimarka askeri gemisinin bile bu dev dalgaları fark edemediği ilginç bir detaydı.

Gökyüzüne Dikkat: Uydu Verileri Gerçeği Gözler Önüne Serdi

Thomas Monahan, bu olayı tatilde okuduğu haberlerle öğrendikten sonra araştırmaya dahil oldu. Ekip, NASA ve CNES tarafından geliştirilen SWOT (Surface Water and Ocean Topography) uydusu sayesinde deniz seviyesinin yüksek çözünürlükte ölçümünü gerçekleştirebildi. SWOT verileri, fiyordaki dev sabit dalgaların gerçek olduğunu kanıtladı.

Elde edilen verilere göre, Eylül ayında oluşan sabit dalga 7,9 metreye kadar yükseldi ve yaklaşık 500 Giga Newton kuvvetiyle fiyordun duvarlarına çarptı.

İklim Değişikliğinin Etkkisi: Buzulların Eriyerek Felakete Yol Açtığı

Bu büyük heyelanın arkasındaki temel sebep, fiyordun yakınındaki isimsiz bir buzulda meydana gelen aşınmadı. Grönland’daki buzullar, insan kaynaklı iklim değişikliği nedeniyle dramatik şekilde eriyor. Bu durum toprak yapısını dengesiz hale getirerek heyelanları ve dolayısıyla tsunaminin riskini artırıyor.

Monahan’a göre, bu sismik sinyaller adeta bir uyarı işareti: “Bu sinyaller sadece tsunamileri değil, aynı zamanda buzulların istikrarsızlığını da haber veriyor,” diyor.

Yeni Nesil Uydular Felaketleri Önceden Tespit Edebilir

Bu olağanüstü araştırma, iklim değişikliğinin kutup bölgelerinde nasıl tanımlanabileceğini gösteriyor. SWOT gibi yeni nesil uydular, deniz seviyesinin yanı sıra sismik etkiler ve doğal felaketlerin izlenmesinde de kritik bir rol oynamaktadır.